نقشه راهنمای سایت

مشاهیر شطرنج | واسیلی اسمیسلوف

هفتمین قهرمان شطرنج جهان | واسیلی اسمیسلوف

امتیاز کاربران

ستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعال
 

هفتمین قهرمان رسمی شطرنج مردان جهان - واسیلی اسمیسلوف

واسیلی اسمیسلوف  (Vasily Vasilyevich Smyslov) در تاریخ 24 مارس سال 1921 در مسکو متولد شد و در تاریخ 27 مارس 2010 به علت نارسایی قلبی در بیمارستانی در مسکو در سن 89 سالگی درگذشت. استاد بزرگ شطرنج اهل روسیه و قهرمان شطرنج جهان از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸ بود.

پدرش Osipovich Smyslov كه مهندس كارخانه اتومبيل سازی مسكو و خود بازيكني قوی بود در شش سالگي نسخه ای از كتاب "بهترين بازيهای من" الكساندر آلخين چهارمين قهرمان جهان را به او داد و همين آغاز علاقمندی واسيلی به شطرنج بود.

اسميسلوف جوان به تدريج شيفته "مسائل و بررسیهای شطرنج" گرديد و ظرافت فكر و ذوق طراحان در وی تاثيری عميق بجای گذاشت و میتوان گفت كه پايه­ های قدرت وی در آخر بازی از همان زمان استوار شد.

در سال 1938 مسابقات قهرمانی جوانان شوروی را در 17 سالگی فتح کرد و در همان سال در مسابقات قهرمانی مسكو مشتركاً به مقام اول دست يافت. در سال 1940 او در دوازدهمین دوره قهرمانی شوروی نمايشی استثنايی داشت و به مقام سوم رسید. (باتوینیک ششم شد!)  فدراسيون شطرنج اتحاد شوروی این مسابقات را کافی ندانست و در یک اقدام بی سابقه و در واقع با هدف کمک به باتوینیک! تورنمنت ديگري را پس از اين مسابقه بین شش نفر اول تحت عنوان قهرمانی قطعی شوروی! برگزار نمود كه يكی از قويترين تورنمنت های تاريخ شطرنج به شمار میرود.

در اين تورنمنت باتوينيک، كرس، اسميسلوف، بولسلاوسكی، بونداروسكی و ليليانتال شركت داشتند كه هر بازيكن مي بايست چهار بار با هر حريفش روبرو شود. در پايان اسميسلوف پس از باتوينيك و كرس به مقام سوم دست يافت و عنوان جوانترين استاد بزرگ تاريخ شطرنج را به خود اختصاص داد كه اين موفقيتی بسیار نادر در آن زمان به شمار میرفت. جنگ جهانی دوم موجب تعطيلی بسياری از تورنمنت ها شده بود اما هر از گاهی برخی تورنمنت ها برگزار میشد. اسميسلوف قهرمانی مسكو را در سال 1942 فتح نمود و در مسابقه قهرمانی شوروی در سال 1943 مشتركاً سوم و در 1944 دوم شد.

سطح شطرنج در شوروی آن قدر با مابقی جهان اختلاف داشت كه فدراسيون بين المللی فيده، مسابقات قهرمانی شوروی را به عنوان يك "زون" واحد به رسميت بشناسد! نفرات برتر قهرمانی شوروی مستقيماً به مسابقه اينترزونال (بين منطقه ای) راه يافته و پای در مسير رقابتهای قهرمانی جهان می گذاشتند. ميخائيل باتوينیک و ميخائيل تال ششمين و هشتمين قهرمانان شطرنج جهان با شش بار قهرمانی، ركورد دار پيروزی در اين مسابقات اند و اسمیسلوف دو بار این مسابقات را فتح کرده است.

پس از درگذشت الكساندر آلخين قهرمان وقت جهان در سال 1946، فدراسيون بين المللی شطرنج برای تعيين جانشين او مسابقه ای را با دعوت از پنج بازیکن برتر جهان در سال 1948 در لاهه ترتيب داد. ماكس ايوه هلندی، ساموئل رشوسكی آمريكایی و سه بازيكن روس به نام های پاول كرس، ميخائيل باتوینیک و اسميسلوف شركت كنندگان در اين رويداد تاريخی بودند. انتخاب اسمیسلوف برای حضور در این مسابقه مهم با مخالفت هایی همراه شد و منتقدین، سوابق او و حتی عنوان سومی اش در گرونینگن سال 1946 را کافی نمی دانستند. مشابه مخالفت هایی که برای حضور پیلزبوری در مسابقه معتبر هاستینگز سال 1895 و کاپابلانکا در سن سباستین سال 1911 به عمل آمد. هم پیلزبوری و هم کاپابلانکا در آن مسابقات به عنوان قهرمانی دست یافتند و اسمیسلوف نیز در لاهه پس از باتوينيک به مقام دوم  رسید و پاسخ انتقادات را به شایستگی بر روی "64 خانه صفحه شطرنج" داد.

با كسب اين مقام او مستقيماً راهی تورنمنت انتخابی بوداپست در سال 1950 شد. اسميسلوف با فتح مسابقه به ياد ماندنی نامزدی قهرمانی جهان در زوريخ سال 1953 به عنوان مدعی قهرمانی جهان انتخاب شد و در سال 1954 در شهر مسكو برابر باتوينيک قرار گرفت و پس از 24 بازی و كسب نتيجه مساوی نتوانست به عنوان قهرمانی جهان دست يابد. (مطابق مقررات در صورت كسب نتيجه مساوی، قهرمان جهان  عنوان خود را حفظ مینمود)

اسميسلوف تورنمنت انتخابی آمستردام را هم در سال 1956 فتح كرد و این شانس را پیدا کرد تا یک بار دیگر بخت خود را برای کسب عنوان قهرمانی جهان در برابر باتوینیک بیازماید. این رویارویی در سال 1957 برگزار شد و اسميسلوف اين بار مسابقه را با نتيجه 12.5 به 9.5 برد و به عنوان قهرمانی جهان دست يافت. سال بعد باتوينيک درخواست مسابقه انتقامی کرد و عنوان قهرمانی­ اش را با كسب نتيجه 12.5 به 9.5 باز پس گرفت. نوابغي همچون اسميسلوف و تال تنها يك سال موفق به حفظ عنوان قهرمانی جهان شدند و باتوينيک هر دو را در ديدارهای انتقامی شكست داد. پاول كرس "بازيكن بد اقبال" روسی نيز كه سه بار نایب قهرمان جهان شد در عين شايستگی از كسب اين عنوان محروم ماند.

 اسمیسلوف هشت بار دیگر نیز در مسابقات انتخابی قهرمانی شطرنج جهان ظاهر شده است که آخرین آن در سن ۶۵ سالگی در سال ۱۹۸۵ بود. او با به‌دست اوردن ۱۷ مدال (۹ مدال طلای تیمی و ۸ مدال انفرادی) از ۱۹۵۲ تا ۱۹۷۲ در المپیاد شطرنج از این حیث رکورددار است. او همچنین دو بار در سالهای ۱۹۴۹ به همراه دیوید برونشتین و بار دیگر در سال ۱۹۵۵ به همراه یفیم گلر (البته اسمیسلوف در رویارویی تکمیلی از گلر شکست خورد.) قهرمان شطرنج شوروی شده است. اسمیسلوف در دو مسابقه شوروی-بقیه جهان ۱۹۷۰ بلگراد و ۱۹۸۴ لندن که هر دو با برد شوروی به پایان رسید، یکی از اعضای تیم شوروی بود.

ربع قرن بعد از كسب قهرمانی جهان، در زون انتخابی سال 1982 لاس پالماس و پس از زولتان ريبلی به مقام دوم دست يافت و مسن ترین شطرنجباز تاریخ راه یافته به مسابقات قهرمانی جهان لقب گرفت. در مرحله یک چهارم نهایی مسابقه با رابرت هوبنر آلمانی پايان غير معمولی در سال 1983 داشت. هنگامی كه كار گره خورد (نتيجه ديدار به تساوي كشيده شد) هر دو بازيكن موافقت كردند كه به جای بازیهای تعيين كننده، ميز رولت! سرنوشت را رقم زند. اسميسلوف به حكم شانس انتخاب شد و در مسابقه بعد ريبلی را شكست داد و به مرحله نيمه نهايی رسيد. او تنها يك قدم ديگر بايد برمیداشت تا برای چهارمين بار به فينال قهرمانی جهان برسد و در سن 62 سالگی بايد به مصاف جوانی جويای نام به نام گری كاسپاروف میرفت كه 42 سال از او جوانتر بود! او اين رقابت سخت را با نتيجه 8.5 به 4.5 واگذار كرد. دو سال بعد کاسپاروف قهرمان جهان شد.

بی تردید سایه سنگین دخالتهای رژیم شوروی در مسابقات کاندیداها به ویژه در زوریخ 1953 که به قهرمانی اسمیسلوف انجامید ابهامات جدی را در این زمینه به همراه داشت. شایعات فراوانی در خصوص هماهنگی مخفیانه بازیکنان روسی برای جلوگیری از کسب عنوان قهرمانی مسابقات توسط بازیکنان سایر ملیت ها (بویژه بازیکنان بلوک غرب) رواج داشت. اکنون پس از گذشت سالیان دراز از آن دوران، حقایق بسیاری افشا شده است: "تحت هر شرایطی باید یک بازیکن روس به عنوان حریف باتوینیک براي مبارزه بر سر عنوان قهرمانی جهان انتخاب میشد و سایر بازیکنان روس ملزم به همکاری در این زمینه به هر شکل ممکن بودند."

نیم قرن پس از پایان رقابت زوریخ 1953، دیوید برونشتین روس، نایب قهرمان آن مسابقه رازهایی را درباره آنچه که در پشت پرده ی بعضی از بازی ها رخ داد برملا کرد. برونشتین ادعا می کند که مقامات روس با دستورات مستقیم و تهدیدات غیرمستقیم بر نتیجه بعضی از بازی ها اثر گذاشته اند. هدف اصلی جلوگیری از قهرمانی رشوسکی امریکایی بود. روایت برونشتین از آن روزهای سیاه تاریخ شطرنج شوروی بیشتر شبیه به یک داستان جاسوسی است تا گزارشی از یکی از بهترین مسابقات تاریخ شطرنج! و اما پاسخ اسمیسلوف به انتقادات برونشتین شنیدنی است: "برونشتین از سیستمی انتقاد می­ کند که به خود او در انتخاب شدنش به عنوان کاندیدای قهرمانی جهان در سال 1950 کمک کرد !"

اسميسلوف موفق به شكست دادن تمامی قهرمانان جهان دوران خود از جمله ميخائيل باتوينيک، ماكس ايوه، ميخائيل تال، تيگران پتروسيان، بابی فيشر، آناتولی كارپف و گری كاسپارف شده است.

او به خاطر سبک پوزيسيونی اش، تکنیک بی نقص و به خصوص تسلط بی نظیرش در مرحله آخر بازی، مشهور است. او را در زمره قويترين بازيكنان جهان همچون كاپابلانكا، روبنشتاين، فيشر و ... در مرحله آخر بازی ميدانند.

اما بسياري از بازي هايش به خاطر ضربات تاكتيكی تماشايی شاخص هستند. در بسياری از شاخه ها او نقش بی بديلی در تئوری شروع بازی دارد. شروع گرونفلد، انگليسی و دفاع سيسيلی از جمله آن ها است.  

سه عامل قدرت، سرعت و استقامت سرلوحه تعالیم حوزه تربیت بدنی به شمار می­ آیند و اسمیسلوف به لحاظ استقامت و استحکام بازیگری جایگاهی ممتاز در تاریخ شطرنج دارد.

در كنار بسیاری از بازيكنان مطرح تاريخ شطرنج نظير امانوئل لاسكر، ميخائيل باتوينيک، ساموئل رشفسكی، پاول كرس و ... او  به عنوان بازيكن، يكی از طولانی ترين دوران قهرمانی (حدود 60 سال) را داشته است.