دوازدهمین قهرمان رسمی شطرنج مردان جهان - آناتولی کارپُف

 آناتولی یِوگنیویچ کارپف (Anatoly Yevgenyevich Karpov) ، متولد ۲۳ می ۱۹۵۱ در زلاتوست شوروی سابق و دوازدهمین قهرمان شطرنج جهان؛ بازی شطرنج را در 4 سالگی آموخت، پیشرفت او بسیار سریع بود به طوریکه در یازده سالگی، کاندیدای استادی شد. در دوازده سالگی در مدرسه شطرنج معروف میخائیل باتوینیک پذیرفته شد، هرچند که باتوینیک قهرمان سابق جهان در مورد آناتولی نوجوان و قهرمان آینده جهان چنین میگوید : " این پسر هیچ استعدادی در شطرنج ندارد و هیچ آینده ای برای او در این حرفه نمیتوان متصور بود ! "

کارپف بعدها اذعان کرد که درک او از تئوریهای شطرنج در آن زمان بسیار سردگم و آشفته بوده است و همینطور مینویسد که تمرینات خانگی که باتوینیک برای او اختصاص میداد، بسیار به او کمک کرده است. از آن زمان او کتابهای شطرنج بسیاری را خواند و سخت کار کرد. کارپف زیر نظر باتوینیک به سرعت پیشرفت کرد به طوریکه در سال 1966 در سن 15 سالگی، جوانترین استاد بین المللی شطرنج در تاریخ شد که البته این رکورد با رکورد بوریس اسپاسکی در سال 1952 گره خورده است.

در سال 1967 او قهرمان مسابقات جوانان اروپا شد، در سال 1968 به دانشگاه مسکو راه یافت و در رشته ی ریاضیات شروع به تحصیل کرد. بعدها به دانشگاه لنینگراد منتقل و در رشته ی اقتصاد فارغ التحصیل میشود. یکی از دلایل این جابجایی دانشگاه این بود که کارپف میخواست به مربی خود استاد بزرگ سیمون فورمن در لنینگراد نزدیکتر شود. او در لنینگراد ساکن شد و بعدها در نوشته هایش یاد میکند که فورمن تأثیرات بسیار زیادی در پیشرفت وی به عنوان بازیکنی در سطح جهانی داشته است. کارپف در سال 1970 به عنوان استاد بزرگی شطرنج میرسد. او از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ قهرمان سُنتی شطرنج جهان و از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۹ قهرمان شطرنج جهان از نظر فیده بود. او در بازی پوزیسیونی از بزرگترین شطرنجبازان تاریخ شمرده می‌شود و در طول عمر خود برنده ۱۶۰ تورنمنت شطرنج شد.

کارپف عنوان قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۷۵ به دست آورد، هنگامی که برنده رقابتهای انتخابی قهرمانی شطرنج جهان شد اما بابی فیشر حاضر به شرکت در مسابقه و دفاع از عنوان خود نشد. کارپف تا سال ۱۹۸۵ این عنوان را در اختیار داشت تا اینکه در این سال در مبارزه رویارو از گری کاسپارف شکست خورد. او از سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۰ سه بار پیاپی قهرمان رقابتهای انتخابی شد و برای بازپس گیری عنوان قهرمانی خود مقابل گری کاسپاروف ایستاد اما در هر سه بار در رقابتی بسیار نزدیک شکست خورد. کارپف و کاسپاروف از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ در مجموع ۵ بار برای قهرمانی جهان با یکدیگر رقابت کردند که در جریان آن ۱۴۴ بازی برگزار شد که ۱۰۴ بازی مساوی، ۲۱ بازی به سود کاسپاروف و ۱۹ بازی به سود کارپوف تمام شد.

در سال ۱۹۹۳ پس از این‌که کاسپاروف در اعتراض به مقررات جدید فدراسیون بین‌المللی شطرنج حاضر نشد مسابقه دفاع از عنوان قهرمانی شطرنج خود مقابل نایجل شورت را زیر نظر این فدراسیون انجام دهد. کارپف و یان تیمان برای برگزاری این دیدار انتخاب شدند و کارپف دوباره به مقام قهرمانی رسمی شطرنج جهان رسید در حالی‌که قهرمان سنتی شطرنج جهان گری کاسپارف محسوب می‌شد که با پیروزی بر نایجل شورت قهرمان مسابقات انتخابی از عنوان خود دفاع کرده بود. کارپف این عنوان را تا سال ۱۹۹۹ در اختیار داشت اما او هم در این سال در اعتراض به قوانین فیده حاضر به دفاع از عنوان خود نشد.